Een kijkje in de communicatie tijdens een incident bij Brandweer Gieten. Let op: dit is hoe wij werken in Drenthe. Elders in het land kan het best weer iets anders ingericht zijn.
Bij een brandweerincident zie je ons vaak met een helm op, handschoenen aan en… een portofoon op de borst. Maar waarom eigenlijk? Het is je misschien nog nooit opgevallen, maar er zijn ook nog verschillende kleuren! En waarom zijn ze er in verschillende kleuren? Tijd om een kijkje achter de schermen te geven in hoe wij tijdens een incident met elkaar communiceren — want dat is cruciaal om veilig en effectief te kunnen werken.
Alles begint met de P2000-melding
Wanneer je een melding ziet op bijvoorbeeld P2000 (het alarmeringsnetwerk), zie je daar vaak iets als:
P1 BNN-04 Brand Oelenboom Gieten
Dat nummer achter “BNN” – in dit geval 04 – verwijst naar het incidentenkanaal (INCI) dat we gebruiken om met elkaar (aanrijdende voertuigen) en de meldkamer te communiceren. In dit voorbeeld betekent “BNN-04” dus dat we gebruikmaken van INCI-04.
Zodra de melding binnenkomt, schakelt de mobilofoon in de tankautospuit (TS) automatisch naar dit kanaal. Deze vaste mobilofoon wordt met name gebruikt in de aanrijdfase om contact te houden met de meldkamer (AC – Alarmcentrale).
DMO vs TMO – wat is het verschil?
We maken binnen de brandweer onderscheid tussen twee communicatiemodi: TMO (Trunked Mode Operation) en DMO (Direct Mode Operation).
- TMO betekent dat de portofoon verbinding maakt via het C2000-netwerk (via zendmasten). Dit wordt gebruikt voor communicatie met de meldkamer of tussen voertuigen op grotere afstand.
- DMO is directe communicatie tussen portofoons, zonder tussenkomst van een netwerk. Ideaal voor gebruik op de incidentlocatie zelf, bijvoorbeeld als manschappen in een gebouw werken.
TMO = via het netwerk (voor meldkamer/voertuigen)
DMO = rechtstreeks porto naar porto (voor ter plaatse)
Het voordeel van DMO is dat je altijd kunt blijven praten met je collega’s in de buurt, ook als de netwerkdekking slecht is of als je in een gebouw zit met dikke muren. En voor langere afstanden of centrale coördinatie gebruiken we TMO.
Verschillende portofoons, verschillende functies
Tijdens een incident gebeurt er veel tegelijk. Teams gaan naar binnen, voertuigen moeten worden opgesteld, water moet worden geregeld en ondertussen moeten bevelen helder en snel worden doorgegeven. Daarom werken we bij Brandweer (niet alleen in Gieten) met verschillende portofoons, elk met een eigen kleur, functie en kanaal.
🔴 Rode portofoon – Bevelvoerder (TMO – communicatie met meldkamer)
De bevelvoerder gebruikt de rode portofoon om contact te houden met de meldkamer. Dit gaat ter plaatse via de portofoon in plaats van mobilofoon.
Dit gebeurt op het incidentkanaal + 20.
Bijvoorbeeld: bij INCI-04 wordt dit kanaal 24.
⚫ Zwarte portofoon – Onderlinge communicatie manschappen (DMO)
De zwarte portofoons worden gebruikt voor de communicatie tussen de manschappen en bevelvoerder op het incident zelf. Dit gaat via DMO, dus direct zonder netwerk, en is ideaal voor snelle afstemming in het heetst van de strijd.
🔵 Blauwe portofoon – Chauffeur & waterwagen (TMO)
De blauwe portofoon is bedoeld voor de chauffeur, die via INCI + 800 (bijvoorbeeld kanaal 804) communiceert met andere voertuigen die water aanvoeren, zoals een waterwagen of dompelpomp.
🟡 Gele portofoon – Repeater (vast in de tankautospuit)
Deze “vaste” portofoon werkt als repeater: een soort versterker die het DMO-signaal opnieuw uitzendt, zodat de communicatie tussen manschappen onderling ook goed blijft werken op grotere afstand of binnen gebouwen. Meestal staat deze in onze TS, maar mocht het nodig zijn kunnen we deze ook centraal plaatsen in bijvoorbeeld een gebouw. Dit verbeterd de dekking.
Helmsets: altijd kunnen luisteren, zelfs als je handen vol zijn
In een incident is het vaak druk, lawaaierig en hectisch. Denk aan loeiende ventilatoren, het gesis van ademlucht en het knetteren van vuur. In zulke omstandigheden is goede communicatie cruciaal, zeker voor de veiligheid van iedereen op de inzetlocatie.
Daarom hebben manschappen bij Brandweer Gieten in hun helm een aansluiting om altijd te kunnen luisteren naar het portofoonverkeer. Zo blijven ze op de hoogte van opdrachten, waarschuwingen en de situatie, ook als ze beide handen nodig hebben voor hun taak.
Het spreken gebeurt via een spreeksleutel op het pak. Daarmee kunnen we een gesprek starten of antwoorden wanneer dat nodig is.
Met ademlucht op communiceren is niet altijd even makkelijk — het masker kan je stem vervormen en het geluid om je heen maakt het er niet eenvoudiger op. Daarom is het belangrijk om kort, duidelijk en gestructureerd te praten. En ja, soms moeten we het drie keer herhalen — maar dat hoort erbij.
De combinatie van luisteren via de helm en spreken via de porto houdt ons verbonden, ook in de meest uitdagende omstandigheden.
Altijd scherp op communicatie
Goede communicatie is misschien wel ons belangrijkste gereedschap. Daarom trainen we regelmatig op het gebruik van portofoons, het afstemmen van kanalen en het herkennen van elkaars stemgeluid onder druk.
Vanuit de meldkamer tot diep in de schuur waar de brand woedt: met portofoons, kanalen, kleuren en headsets zorgen we dat we als één team kunnen blijven werken. Veilig, snel en betrouwbaar.
En de volgende keer dat je ons op straat ziet staan met die portofoons op de borst? Dan weet je: daar zit een goed doordacht systeem achter, waarmee we met elkaar verbonden blijven – letterlijk én figuurlijk.
